แนวคิด
ระบบนิเวศ
(Ecosystem) หมายถึง ระบบความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งมีชีวิต
และระหว่าง สิ่งมีชีวิตกับสิ่งไม่มีชีวิตในแหล่งที่อยู่นั้น ซึ่งสามารถแบ่งแยกความสัมพันธ์ได้
2 ลักษณะ คือ
1. ความสัมพันธ์ทางชีวภาพ
2. ความสัมพันธ์ทางกายภาพ
ปัจจัยที่กำหนดลักษณะของระบบนิเวศ
1.
แสงสว่าง
2. อุณหภูมิ
3. ความชื้น
4. แร่ธาตุ
5. ความเป็นกรด-เบส
(pH)
6. มลพิษหรือมลภาวะ
7. การแย่งชิงปัจจัยในการดำรงชีวิต
8. การกินซึ่งกันและกัน
9. เชื้อโรคและปรสิต
10. ปรากฏการณ์ธรรมชาติ
ระบบนิเวศสามารถจำแนกออกเป็นกลุ่ม
ๆ ได้ดังนี้
1. ระบบนิเวศทางธรรมชาติหรือกึ่งธรรมชาติ
(Natural and Semi-natural Ecosystems)
2. ระบบนิเวศเมือง-อุตสาหกรรม (Urban-Industrial Ecosystems)
3. ระบบนิเวศเกษตร
(Agricultural Ecosystems)
โครงสร้างของระบบนิเวศ
1. ส่วนประกอบที่ไม่มีชีวิต
(Non-living or Abiotic Component)
2. ส่วนประกอบที่มีชีวิต
(Living or Biotic Component)
ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ
1.
ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตชนิดเดียวกัน
2. ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตต่างชนิดกัน
การถ่ายเทพลังงานในระบบนิเวศ
1. โซ่อาหาร (Food Chain) หมายถึง กระบวนการถ่ายเทพลังงานในรูปสารอาหารจากผู้ผลิตไปสู่ผู้บริโภค
โดยการกินกันเป็นทอด ๆ
2. พีระมิดอาหาร (Food Pyramids) ผู้ผลิตจะมีปริมาณมากที่สุดและอยู่บนฐานพีระมิด ส่วนผู้บริโภคจะมีปริมาณลดน้อยลง
การหมุนเวียนสารที่สำคัญในระบบนิเวศ
ในระบบนิเวศหนึ่งๆ มีการหมุนเวียนสารต่าง ๆ เป็นวัฏจักรเรียกว่า วัฏจักรสาร
(Material Cycle) วัฏจักรของน้ำแบ่งเป็น 2 ช่วง คือ วัฏจักรระยะสั้นและวัฏจักรระยะยาว
ดุลยภาพของระบบนิเวศ สามารถสรุปได้ดังนี้
1. การหมุนเวียนของแร่ธาตุ
2. การปรับตนให้เข้ากับสภาพแวดล้อม
3. การแทนที่
4. การทวีจำนวน
5. การควบคุมกันเองในธรรมชาติ
สาระการเรียนรู้
1.
ความหมายของระบบนิเวศ
2.
ประเภทของระบบนิเวศ
3. โครงสร้างของระบบนิเวศ
4.
ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ
5. การถ่ายเทพลังงานในระบบนิเวศ
6.
การหมุนเวียนสารที่สำคัญในระบบนิเวศ
7. ดุลยภาพของระบบนิเวศ
ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง
1. อธิบายความแตกต่างของระบบนิเวศ
2.
บอกปัจจัยที่กำหนดลักษณะของระบบนิเวศ
3.
สามารถจำแนกประเภทของระบบนิเวศพร้อมทั้งยกตัวอย่าง
4.
อธิบายโครงสร้างที่สำคัญของระบบนิเวศ
5.
บอกข้อดีข้อเสียของความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตชนิดเดียวกันและต่างชนิดกันในระบบนิเวศ
6.
บอกหน้าที่ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ
7.
อธิบายกฎ 10 เปอร์เซ็นต์
8.
อธิบายความแตกต่างระหว่างโซ่อาหารกับสายใยอาหาร
9.
บอกประเภทของโซ่อาหารพร้อมทั้งยกตัวอย่างโซ่อาหาร
10.
อธิบายถึงความสำคัญของการหมุนเวียนของสารที่สำคัญในระบบนิเวศ
11. สรุปปัจจัยที่ทำให้เกิดดุลยภาพของระบบนิเวศ
12.
อธิบายคำศัพท์ได้ 20 คำ
กิจกรรมการเรียนการสอน
ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน
1. ครูทบทวนเนื้อหาในหน่วยที่ 8
2.
ครูตั้งคำถามเพื่อนำเข้าสู่บทเรียนเรื่อง ระบบนิเวศ
3.
นักเรียนตอบคำถามที่ครูถาม
ขั้นสอน
4. ครูอธิบายเรื่องความหมายของระบบนิเวศ พร้อมภาพประกอบเกี่ยวกับระบบนิเวศ โดยใช้สื่อ PowerPoint แล้วให้นักเรียนซักถาม
5. ครูให้นักเรียนช่วยกันจำแนกประเภทของระบบนิเวศ
แล้วช่วยกันสรุป
6. ให้นักเรียนทำกิจกรรมที่ 9.1 การสำรวจระบบนิเวศ
7. ครูให้นักเรียนแบ่งกลุ่มกันไปสำรวจระบบนิเวศภายในสถานศึกษา
จากนั้นให้แต่ละกลุ่มร่วมกันอภิปรายโครงสร้างของระบบนิเวศ แล้วสรุปเป็นรายงานส่งครู
8. ครูให้นักเรียนศึกษาเกี่ยวกับความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ จากนั้นครูและนักเรียนร่วมกันสรุป แล้วให้นักเรียนทำกิจกรรมที่
9.2 ศึกษาความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ
9. ครูอธิบายเรื่องการถ่ายเทพลังงานในระบบนิเวศ
และการหมุนเวียนสารที่สำคัญในระบบนิเวศ พร้อมแผนภาพประกอบเกี่ยวกับสายใยอาหาร
การหมุนเวียนของน้ำในระบบนิเวศ และความสัมพันธ์ของวัฏจักรคาร์บอนและแก๊สออกซิเจน โดยใช้สื่อ
PowerPoint
แล้วให้นักเรียนซักถาม
10. ให้นักเรียนทำกิจกรรมที่ 9.2 สายใยอาหาร และกิจกรรมที่ 9.3 ศึกษาวัฏจักรสารในระบบนิเวศ
11. ครูอธิบายเรื่องดุลยภาพของระบบนิเวศ
โดยใช้สื่อ PowerPoint
แล้วตั้งคำถามให้นักเรียนช่วยกันตอบ
ขั้นสรุปและการประยุกต์
12.
ครูและนักเรียนร่วมกันสรุปเนื้อหาในบทเรียน
13.
ครูให้นักเรียนมีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็น โดยครูใช้วิธีการถาม – ตอบ
14. ให้นักเรียนทำแบบทดสอบท้ายบท ตอนที่ 1
และตอนที่ 2
15. ให้นักเรียนทำกิจกรรมท้ายบท
โดยเน้นให้นักเรียนนำวัสดุเหลือใช้มาใช้ในการทำกิจกรรม
สื่อการเรียนการสอน
1. PowerPoint บทที่ 9 ระบบนิเวศ
2. แบบทดสอบท้ายบทที่ 9
3. ภาพประกอบเกี่ยวกับระบบนิเวศ
4. แผนภาพสายใยอาหาร
5. แผนภาพการหมุนเวียนของน้ำในระบบนิเวศ
6. แผนภาพความสัมพันธ์ของวัฏจักรคาร์บอนและแก๊สออกซิเจน
การวัดผลและประเมินผล
วิธีวัดผล
1. ตรวจแบบทดสอบท้ายบท
2. ตรวจใบกิจกรรม
3. การสังเกตและประเมินพฤติกรรมด้านคุณธรรม
จริยธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์
เครื่องมือวัดผล
1. แบบประเมินผลการทำแบบทดสอบท้ายบท
2. แบบประเมินกิจกรรม
3. แบบประเมินคุณธรรม จริยธรรม
ค่านิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ โดยครูและนักเรียนร่วมกันประเมิน
เกณฑ์การประเมินผล
1.
แบบประเมินผลการทำแบบทดสอบท้ายบท เกณฑ์ผ่าน 60% ขึ้นไป
2. แบบประเมินกิจกรรม
3.
แบบประเมินคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์
คะแนนขึ้นอยู่กับการประเมินตามสภาพจริง
บันทึกหลังการสอน
ผลการใช้แผนการจัดการเรียนรู้
…………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
ผลการเรียนของนักเรียน
…………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
ผลการสอนของครู
…………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
ลงชื่อ……………………………….
(…………………………………..)
ผู้สอน
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น